SOR BAKALIM NİYE TÜKETİYORUZ?

Tüketim Toplumu… Gelişen teknoloji, ekonomik koşullar, ve üretici firmaların olmazsa olmazmış gibi gösterdikleri ürün pazarlama yöntemleri ile günümüzün yadsınamayan gerçeği. İnsanların ihtiyaç duysa da duymasa da  sürekli bir şeyler satın almasıyla oluşturduğu hepimizin dahil olduğu toplum.

İnsan kendisine şu soruyu sormadan edemiyor. Kaçımız gerçekten sadece ihtiyacımız olan mal ve hizmeti satın alıyoruz. Her ay yapılan giysi ve kozmetik alışverişi, bir üst modeli çıktığında değişen otomobil, beyaz eşya, ev mobilyaları, telefon, tablet ve benzeri ürünler. Hep tüketiyoruz. Neden?   Üstelik bunları almak için para kazanmak zorunda olan biz,  durmaksızın çalışıyoruz. Hafta sonu tatilinde ya da  izinli günümüzde  o da olmadı internetten alış-veriş yaparak kazandığımız parayı harcıyoruz, yetmeyince kredi kartını kullanıp, ondan da harcıyoruz. Olmadı bankalardan ihtiyaç adı altında yüksek faizli krediler çekip tüketmeye devam ediyoruz. Sürekli çalışıp ve sürekli harcıyoruz yani. Işıltılı vitrinleri ve yaptıkları indirimlerle insanları kendisine çeken Avm’ler sayesinde biraz, belki de tümüyle, kıtlıktan çıkmış gibi alış-veriş yapıyoruz. Eskiden olduğu gibi kimsenin elinde bir ihtiyaç listesi de göremiyorum ben. Ne bulursak alıyoruz, doluşturuyoruz. Sonra da ay sonunu nasıl getireceğiz diye kara kara düşünüyoruz.

Eskiler bir şey söküldü mü, diker, yamalar kullanırdık, atmayı düşünmezdik pek, derler. Çünkü ulaşmak zordu, değeri vardı. Elindekini korumak, yaşamı, kendini korumak, kısacası ayağını yorganına göre uzatmak esastı. Günümüz tüketim toplumunun en belirgin özelliği "evladiyelik" kavramının ortadan kalkmış ya da kaldırılmış olmasıdır. Artık bir buzdolabının, çamaşır makinesinin, ev mobilyasının veya otomobilin 20 sene çalışmasını düşünemezsiniz.  Esasında bu tarz ürünler de mevcuttur ama artık kolay alınır değildir. Aldığınız ürünü almalı, en fazla garantisi dolana kadar kullanmalı ki garanti süresi bittiğinde yeni modelini almak zorunda kalalım. Bazı ürünlerde ise  alınan eşyanın  daha taksitleri bile bitmeden  yeni çıkan modeliyle değiştirme eğilimi oluşuyor. İnsanların sürekli değiştirdiği cep telefonları buna verilecek en güzel örnek.

Sorumluluk sahibi bir insan kendisine sık sık bu soruyu sormalı: Neden? Sıklıkla tüketilen bu şeylere neden ihtiyacım var?  Tükettiğim bu şeylere ihtiyacım olmadığı halde neden ve nasıl ihtiyaç duyar hale geldim? Tüketmeden önce yaşamdan beklentilerini gözden geçirmeli ve gerçekçi olmalı insan. Neyi, neden istediğini sorgulamalı. İstediği şeylerin onu gerçekten tatmin edip etmeyeceği üstüne düşünmeli. Alınacak eşyanın ihtiyaçtan dolayımı yoksa arzulamaktan dolayımı olduğunun ayrımını yapmalı. Almazsa birkaç gün sonra varlığını bile unutacağı bir telefon, giysi ya da ayakkabı için kendini kaybedip onca parayı saçmamalı diye düşünüyorum. Yazımı bu konu ile alakalı bir söz ile bitirmek istiyorum.  Mütevazi yaşamıyla dünyaca  tanınan Uruguay eski devlet başkanı Jose Mujica der ki: "Gereksiz ihtiyaçlardan oluşan koca bir dağ yarattık. Bir şeyler satın alıyoruz, sonra çöpe atıyoruz. Aslında boşa harcadığımız şey, hayatlarımız. Bir şey satın aldığımda veya siz aldığınızda ödemeyi parayla yapmıyoruz. Ödemeyi yaşamımızdan, para kazanmak için harcadığımız zamanla yapıyoruz. Aradaki fark ise şu: hayatı satın alamazsınız. Hayat geçip gider... ve hayatınızı boşa harcayıp özgürlüğünüzü kaybetmek korkunç bir şeydir."